BAZA ZNANJA

Kurs: Softverski dizajn

Modul: Uvod u softverski dizajn

Autor: Test Instruktor

Naziv jedinice: Softverska arhitektura

U ovoj lekciji obrađivaćemo:

• Pojam softverske arhitekture
• Jezike za opis arhitekture
• Poglede softverske arhitekture
• Notacije za opis arhitekture

Softverska arhitektura računarskog sistema ili programa je struktura, koja obuhvata softverske komponente, spoljašnje vidljive osobine ovih komponenti i relacije između njih. Termin se takođe odnosi i na dokumentaciju softverske arhitekture sistema. Dokumentovanje softverske arhitekture olakšava komunikaciju između svih učesnika u razvoju i omogućava ponovno korišćenje komponenti dizajna i šablona izmedju projekata^[1].

Disciplina softverske arhitekture se fokusira na ideji smanjenja kompleksnosti kroz apstrakciju i razdvajanja interesa. Danas još uvek ne postoji precizna definicija softverske arhitekture. Postoji više desetina klasičnih i modernih tumačenja i definicija i više stotina definicija od strane IT zajednice^[2]. Jednu interesantnu definiciju dao je Eoin Woods: Softverska arhitektura je skup odluka o dizajnu koje, ako se ne donesu korektno, mogu dovesti do neuspeha projekta.

Slika 1.

Prvobitni koncepti softverske arhitekture postavljeni su u radovima Edsgera Dijkstre 1968 god. i Davida Parnasa 1970 god. Ovi naučnici u svojim istraživanjima podvlače značaj strukture softverskog sistema i suštinsku važnost dobijanja ispravne strukture^[3].

Istraživanja na ovom polju dobijaju na značaju sredinom 1990 god. sa fokusiranjem na arhitekturalne stilove, jezike za opis arhitekture, arhitekturalnu dokumentaciju i formalne metode^[4]. 

Jezici za opis arhitekture (Architecture description languages (ADLs))

Jezici za opis arhitekture se koriste za opis Softverske Arhitekture. Nekoliko različitih jezika je razvijeno od strane različitih organizacija:

• AADL (SAE standard),
• Wright (razvijen od Carnegie Mellon),
• Acme (razvijen od Carnegie Mellon),
• xADL (razvijen od UCI),
• Darwin (razvijen od Imperial College London),
• DAOP-ADL (razvijen od University of Málaga).

Uobičajeni elementi za jezik su komponenta, konektor i konfiguracija.

Pogledi softverske arhitekture

Softverska arhitektura je uobičajeno organizovana preko pogleda (eng. Views), što je analogno različitim vrstama nacrta i šema koje se prave u arhitekturi. Prema standardu ANSI/IEEE 1471-2000, pogledi su instance gledišta (eng. Viewpoints), gde gledišta postoje da opišu arhitekturu iz ugla zainteresovanih strana i njihovih interesa.

Neki od mogućih pogleda, ili gledišta prema standardu ANSI/IEEE 1471-2000 su:

• Funkcionalni/logički pogled
• Kod/modul pogled
• Razvojni/strukturalni pogled
• Konkurentni/Procesni/Thread pogled
• Fizički/implementacioni pogled
• Korisnički/povratni pogled
  
• Pogled podataka

Slika 2. Primer gledišta dizajna^[5]

Nekoliko jezika za opis softverske arhitekture je osmišljeno, ali nije postignut konsenzus koji skup simbola i sistem pogleda treba da se usvoji. UML je uspostavljen kao standard za modelovanje sistema, posebno softverskih sistema, što se odnosi i na poglede softverske arhitekture. Sa druge strane, postoje mišljenja da efikasan razvoj softvera zavisi i od jedinstvenih ograničenja svakog problema, pa je stoga univerzalna notacija osuđena na neuspeh, jer svaka pruža notacione pristrasnosti koja vodi do njene neupotrebljivosti za određene skupove zadataka. U nastavku kursa će biti dati detaljniji opisi jezika i pogleda koje pružaju.

Reference:

1. Bass, Len; Paul Clements, Rick Kazman. Software Architecture In Practice, Second Edition. Addison-Wesley, 2003.
2. SEI (2006). "How do you define Software Architecture?". http://www.sei.cmu.edu/architecture/definitions.html, Visited 2008-08-12.
3. SEI (2006). "Origins of Software Architecture Study". http://www.sei.cmu.edu/architecture/roots.html Visited 2008-08-12.
4. Garlan & Shaw (1994). "An Introduction to Software Architecture"
5. David Budgen, Software design, Addison Wesley, 2003